Υπάρχει κανένα παιδικό δωμάτιο που να μην κατακλύζεται από παιχνίδια; Πόσα από αυτά το παιδί χρησιμοποιεί και πόσα όχι; Αυτή η αφθονία παιχνιδιών μπορεί να επηρεάσει τη συγκέντρωση του παιδιού, ή ακόμα και την ψυχική του υγεία; Τι μπορώ να κάνω για να το αποφύγω;
Έρευνα δείχνει ότι όταν υπάρχουν λιγότερα παιχνίδια στο δωμάτιο, τα παιδιά συγκεντρώνονται καλύτερα στην δραστηριότητα που κάνουν και οδηγούνται στο να χρησιμοποιούν περισσότερο την φαντασία και την δημιουργικότητα τους, καθώς χρησιμοποιήσουν το κάθε παιχνίδι με ποικίλους τρόπους και για παραπάνω χρονικό διάστημα. Η αυξημένη χρονικά ενασχόληση με ένα παιχνίδι έχει θετικές επιδράσεις σε πολλές πλευρές της ανάπτυξης όπως, το παιχνίδι φαντασίας και ρόλων, φυσική ανάπτυξη (λεπτή και αδρή κινητικότητα), επίλυση προβλήματος και αυτοέκφραση.
Άλλη έρευνα σε νηπιαγωγείο έδειξε ότι όταν η αίθουσα ήταν διακοσμημένη με πολλά πράγματα (ζωγραφιές, χειροτεχνίες, παιδαγωγικό υλικό) τα παιδιά παρουσίαζαν μεγαλύτερη διάσπαση προσοχής, οπότε δυσκολεύονταν να συγκεντρωθούν στην εργασία τους και προόδευαν, μαθησιακά, λιγότερο από ότι όταν βρίσκονταν στην ίδια αίθουσα χωρίς καθόλου διακόσμηση. Αυτό φυσικά δεν είναι το πρόβλημα σε κάθε μαθησιακή δυσκολία, ούτε σημαίνει ότι οι δασκάλες/οι θα πρέπει να αφαιρέσουν τα πάντα από την αίθουσα τους, αλλά είναι ένας παράγοντας που είναι καλό να έχουν κατά νου και ενδεχομένως να κρατήσουν ό,τι θεωρούν πραγματικά απαραίτητο.
Εφόσον λοιπόν το παιχνίδι θεωρείται η δουλειά των παιδιών, τότε ίσως ο μινιμαλισμός να τους προσφέρει ένα πιο κατάλληλο περιβάλλον «εργασίας». Αν μάλιστα παρατηρήσετε φωτογραφίες από υπνοδωμάτια, δωμάτια παιχνιδιού και αίθουσες σχολείων που ακολουθούν την Μοντεσσοριανή και Waldorf φιλοσοφία, θα παρατηρήσετε ότι ακολουθούν μία μινιμαλιστική προσέγγιση, όπου δεν υπάρχουν αντικείμενα που δε χρησιμοποιούνται συχνά. Είναι συμμαζεμένα, καθαρά και με ελάχιστα παιχνίδια.
Έρευνες δείχνουν ότι οι γονείς θα πρέπει να επενδύουν σε περισσότερες δραστηριότητες από ότι σε υλικά αγαθά, καθώς αυτά που φαίνεται να μας κάνουν ευτυχισμένους είναι οι εμπειρίες, όπως είναι οι διακοπές, οι συναυλίες, ο αθλητισμός κι όχι τόσο η αγορά υλικών αγαθών.
Όμως, καθώς το παιχνίδι κάθε είδους είναι σημαντικό για τα παιδιά και σίγουρα περνούν αρκετό χρόνο στο σπίτι, τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς ώστε να τους προσφέρουμε ένα πιο κατάλληλο περιβάλλον;
- Αντί να έχετε κουτιά γεμάτα παιχνίδια που τα παιδιά θα πρέπει να αδειάσουν κάθε φορά για να βρουν κάτι να παίξουν, μπορείτε να παρατηρείτε τις προτιμήσεις τους και να έχετε παιχνίδια διαθέσιμα για όσο διάστημα φαίνεται να τους ενδιαφέρουν. Όταν ένα παιχνίδι φαίνεται να μην το χρησιμοποιούν για αρκετές μέρες, μπορείτε να το αντικαταστήσετε με κάποιο άλλο. Ας πούμε ότι το παιδί μπορεί να έχει στη διάθεση του 10 αγαπημένα παιχνίδια κάθε φορά.
- Από την άλλη πλευρά αντί να αγοράζετε παιχνίδια, μπορείτε να κάνετε ανταλλαγές με γνωστές σας οικογένειες κι έτσι να μάθουν τα παιδιά να μοιράζονται ή
- Μπορείτε να επιλέξετε την ενοικίαση παιχνιδιών (https://www.facebook.com/playlibrary.gr/). Θεσμός που είναι αρκετά διαδεδομένος στο εξωτερικό αλλά σχετικά καινούριος για τα ελληνικά δεδομένα. Νοικιάζετε παιχνίδια στα οποία το παιδί δείχνει ενδιαφέρον και τα αντικαθιστάτε με άλλα όταν πλέον δε φαίνεται να τα χρειάζεται άλλο. Μάλιστα στη "δανειστική παιγνιοθήκη" μπορείτε να δωρίσετε παιχνίδια τα οποία δε χρησιμοποιεί πια το παιδί σας, και να νοικιάσετε άλλα, δωρεάν, για ένα χρονικό διάστημα. Έτσι, κερδίζετε χρήματα, πιο "καθαρά" δωμάτια και τα παιδιά κερδίζουν περισσότερα από πλευράς ανάπτυξης δεξιοτήτων και όχι μόνο. Αναπτύσσουν περιβαλλοντική συνείδηση, καταναλωτική συνείδηση (όχι παρορμητικές αγορές) και μαθαίνουν να εκτιμούν παραπάνω όσα παιχνίδια έχουν και να τα χρησιμοποιούν με παραπάνω τρόπους.
Σοφία Καραφιού
BSc, MSc, Ψυχολόγος/Παιδοψυχολόγος
Εκπ. Παιγνιοθεραπεύτρια
Βιβλιογραφία
Dauch, C., Imwalle, M., Ocasio, B., and Metz, A. (2018). The influence of the number of toys in the environment on toddlers’ play. Infant Behavior and Development, 50. Retrieved April 3, 2020, from https://doi.org/10.1016/j.infbeh.2017.11.005.
Fisher, A. V., Godwin, K. E. and Seltman, H. (2014). Visual environment, attention allocation, and learning in young children: When too much of a good thing may be bad. Psychological Science, 27 (7). Retrieved April 3, 2020, from https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0956797614533801.
Kumar, A., Killingsworth, M., & Gilovich, T. (2014). Waiting for merlot: Anticipatory consumption of experiential and material purchases. Psychological Science, 25 (10). Retrieved April 3, 2020, from https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0956797614546556.