Η μουσική είναι παρούσα και επηρεάζει το παιδί από την εμβρυική ηλικία μέσα από το χτύπο της καρδιάς της μητέρας, τη φωνή της, τους ήχους του σώματος, τους εξωτερικούς ήχους που μπορεί να ακούσει μέσα από τον αμνιακό σάκο. Τα οφέλη της μουσικής για το παιδί είναι γνωστά και πάρα πολλά.
Η επαφή με τη μουσική μέσα από ποικίλα μουσικά ερεθίσματα από μικρή ηλικία έχει συνδεθεί με την καλή ακαδημαϊκή πορεία κι αυτό γιατί η μουσική επιδρά σε πάρα πολλούς τομείς σημαντικούς για την ανάπτυξη του παιδιού. Πολλές είναι οι ικανότητες που χρησιμοποιούνται κατά την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου και πολλές φορές απαιτείται να λειτουργούν ταυτόχρονα, όπως είναι η όραση, η ακοή, ο συντονισμός των κινήσεων, η αναγνωστική ικανότητα, η κριτική σκέψη…
Ποια είναι όμως η κατάλληλη ηλικία να ξεκινήσει το παιδί μαθήματα ενός μουσικού οργάνου;
Το παιδί πριν την ηλικία των 7-8 ετών δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει σε ορισμένες από τις «απαιτήσεις» μαθημάτων μουσικής με τον τρόπο που γίνονται «παραδοσιακά». Πιο συγκεκριμένα, το παιδί μέχρι τα 6 χρόνια, μη γνωρίζοντας ακόμα γραφή και ανάγνωση, μπορεί να αντιμετωπίσει πρόβλημα με τη σημειολογία της μουσικής καθώς δε θα μπορεί να «διαβάσει» τα σύμβολα στο πεντάγραμμο με ευκολία. Ακόμη, είναι πιθανό να δυσκολεύεται να μελετήσει στο σπίτι, κάτι που θεωρείται απαραίτητο όταν ξεκινούν τα μαθήματα εκμάθησης ενός οργάνου. Τέλος, οι μη αναπτυγμένες δεξιότητες λεπτής κινητικότητας καθώς και η σωματική του διάπλαση μπορεί να μη βοηθούν το παιδί να μάθει το όργανο που του αρέσει. Τα παραπάνω θα έχουν ως αποτέλεσμα το παιδί να βαρεθεί, να απογοητευτεί αφού δε θα βλέπει καμία εξέλιξη και συνεπώς να τα παρατήσει. Για αυτό το λόγο η καλύτερη ηλικία για να ξεκινήσει το παιδί την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου είναι μετά τα 8 χρόνια και πάντα λαμβάνοντας υπόψη τη γνωστική, σωματική και συναισθηματική του ανάπτυξη.
Η επιλογή του μουσικού οργάνου θα πρέπει να γίνει από το παιδί, έχοντας πρώτα δώσει τη δυνατότητα να ακούσει και να πειραματιστεί με όσο μεγαλύτερη ποικιλία οργάνων είναι δυνατό. Είναι σημαντικό το παιδί να γνωρίσει όσα περισσότερα όργανα μπορεί και σίγουρα και από τις τρεις μεγάλες κατηγορίες: τα πνευστά, τα κρουστά και τα έγχορδα. Στη συνέχεια, μπορούμε να φέρουμε το παιδί σε επαφή με υποκατηγορίες αυτών, ώστε η επιλογή του να προκύψει από μια μεγάλη γκάμα οργάνων και να είναι αυτή που του ταιριάζει περισσότερο τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Τέλος, πρέπει να ληφθεί υπόψη η σωματική ανάπτυξη του παιδιού (ορισμένα όργανα είναι αδύνατο να παιχτούν από παιδί λόγω μεγέθους, ενώ υπάρχουν άλλα που είναι σχεδιασμένα ειδικά για παιδιά), αλλά και η κινητική και γνωστική ανάπτυξή του καθώς η εκμάθηση ορισμένων οργάνων απαιτεί δεξιότητες που ίσως δεν έχουν κατακτηθεί ακόμα από ένα μικρό παιδί.
Τα παιδιά μέχρι τα 8 έτη είναι εξαιρετικά σημαντικό να έρχονται σε επαφή με τη μουσική, όχι όμως με τη μορφή μαθήματος ούτε με στόχο να μάθουν να παίζουν ένα μουσικό όργανο. Είναι σημαντικό στα πρώτα χρόνια της ζωής τα παιδιά να ακούν μελωδίες, να τραγουδούν, να πειραματίζονται με διάφορους ήχους που παράγουν από το στόμα, από αντικείμενα της καθημερινότητας, από κρουστά όργανα, να κατασκευάζουν αυτοσχέδια μουσικά όργανα και να τα χρησιμοποιούν, να φαντάζονται εικόνες ακούγοντας μελωδίες… Τα παραπάνω εντάσσονται στη μουσική προπαιδεία, κάτι που προηγείται της εκμάθησης ενός οργάνου και πολλές φορές αποδεικνύεται σημαντικότερη. Το παιδί πρέπει να γίνει πρώτα ενεργός ακροατής, να έρθει σε επαφή με τους ήχους, να αυτοσχεδιάσει, να παίξει μαζί τους και να τους παράγει με μη συστηματικό τρόπο προτού τους εντάξει σε πλαίσιο, σε κανόνες και τεχνικές.
Η μουσική συνειδητά ή ασυνείδητα συμβάλλει στην ωρίμανση ενός παιδιού.
Θα στερήσετε στο παιδί σας αυτή τη δυνατότητα;
Δήμητρα Καραμαούνα
Ειδ. Παιγνιοθεραπεύτρια
ΜΑ Παιδαγωγική Ψυχολογία
ΜΑ Σχολική Συμβουλευτική