Η διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου είναι καθοριστικής σημασίας για την οικειοποίηση και χρήση του από βρέφη και παιδιά προσχολικής ηλικίας. Δεν είναι λίγες οι φορές που η αφθονία παιχνιδιών και διακοσμητικών στοιχείων λειτουργεί ανασταλτικά, διασπώντας την προσοχή του παιδιού.
Σύμφωνα με τη θεωρία της Μαρίας Μοντεσσόρι κρίνεται απαραίτητη η σχεδίαση των εσωτερικών χώρων στην κλίμακα του παιδιού έτσι ώστε να κατακτάται μια σχετική αυτονομία, πάντα βέβαια μέσα στα πλαίσια της ασφαλούς χρήσης του εκάστοτε χώρου. Μερικές επιλογές για τη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου εμπνευσμένες από τη θεωρία της Μοντεσσόρι, είναι οι ακόλουθες:
- Μινιμαλισμός: η απλή διαμόρφωση και η λιτή διακόσμηση συμβάλει στην αύξηση της συγκέντρωσης ενώ αντίθετα η υπερπληθώρα σχημάτων, χρωμάτων και σχεδίων διασπά την προσοχή.
- Σχεδιασμός στην κλίμακα του παιδιού: επιλεγμένα παιδικά παιχνίδια, βιβλία ή πάζλ οφείλουν να βρίσκονται σε χαμηλά ράφια ή καλάθια ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης χρήσης τους από το παιδί χωρίς την παρέμβαση ενήλικα. Αυτό δίνει αυτονομία στο παιδί ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή του. Για λόγους ασφαλείας, ο ενήλικας που είναι υπεύθυνος για τη χρήση του χώρου οφείλει να επιλέξει τα κατάλληλα για την ηλικία του παιχνίδια ώστε να τηρηθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα αφαλείας προς αποφυγή ατυχήματος.
- Υφές και υλικά: είναι χρήσιμο στην επιλογή των υλικών διακόσμησης να χρησιμοποιούνται διαφορετικής υφής υλικά τα οποία ενισχύουν τη λεπτή κινητικότητα μέσω της αφής.
- Χρώματα και σχήματα: η σωστή επιλογή σχημάτων, χρωμάτων και λοιπών διακοσμητικών μοτίβων ενισχύουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία, όταν χρησιμοποιούνται με μέτρο μέσα στο χώρο.
- Οργάνωση παιχνιδιών και τάξη στο χώρο: η ακαταστασία στο χώρο συχνά δημιουργεί σύγχυση στο παιδί. Είναι καλό να υπάρχουν στο δωμάτιο μόνο τα παιχνίδια που είναι κατάλληλα για την ηλικία του και τα οποία πρόκειται να χρησιμοποιηθούν άμεσα. Παράλληλα, η ομαδοποιησή τους ανά κατηγορία βοηθά το παιδί να αντιληφθεί το πλαίσιο επιλογών που διαθέτει. Οι κατηγορίες αυτές μπορεί να σχετίζονται με το είδος του παιχνιδιού όπως για παράδειγμα παζλ, κατασκευές, γραφική ύλη κτλ ή μπορεί να σχετίζονται με το χρώμα ή το υλικό κατασκευής τους. Στην κατάλληλη ηλικία όπου το παιδί μαθαίνει τα χρώματα, τα σχήματα και τα υλικά βοηθά πολύ να αναγνωρίζει το ίδιο τα δικά του παιχνίδια μέσα από τις κατηγορίες αυτές. Έτσι μαθαίνει βιωματικά όλα αυτά που ο ενήλικας προσπαθεί να του διδάξει.
- Αποθήκευση των παιχνιδών που δεν χρησιμοποιούνται: είναι χρήσιμο να υπάρχει κατάλληλος αποθηκευτικός χώρος για τη φύλαξη των παιχνιδιών που δεν χρησιμοποιούνται είτε γιατί προορίζονται για μεγαλύτερη ηλικία είτε για διάφορους άλλους λόγους. Ο χώρος αυτός είναι προτιμότερο να μην βρίσκεται στην άμεση πρόσβαση του παιδιού ώστε αυτό να μπορεί να συγκεντρώνεται στα παιχνίδια που αφορούν την ηλικία του.
- Διαμόρφωση «θεματικών γωνιών» στο δωμάτιο: μια άνετη γωνιά για διάβασμα, ένας μικρός χώρος για χειροτεχνείες και μια γωνιά για τη ρουτίνα του ύπνου βοηθά το παιδί να αντιληφθεί και να διαχειριστεί το χώρο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν χρειαζεται ο χώρος του δωματίου να είναι ιδιαίτερα μεγάλος, αφού τα βρέφη και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας προτιμούν χώρους κοντά στις διαστάσεις του δικού τους σώματος. Επιπρόσθετα μια γωνία με διαδραστικά παιχνίδια ή παιχνίδια φαντασίας, ενισχύει τη δημιουργική σκέψη.
Λίγα Λόγια για τη Μαρία Μοντεσσόρι:
Maria Tecla Artemisia Montessori (1870 -1952)
Ιταλίδα παιδαγωγός με σημαντικό επιστημονικό έργο το οποίο καθόρισε τις εξελίξεις στη σύγχρονη παιδαγωγική. Με σπουδές στην ιατρική και τη φιλοσοφία, εμβάθυνε σε έργα των γιατρών και παιδαγωγών του 19ου αιώνα Jean-Marc Itard και Édouard Séguin, οι οποίοι επηρέασαν σημαντικά το έργο της. Αντισυμβατική η ίδια στις προσωπικές της επιλογές και ελεύθερη μητέρα ενός αγοριού, εργάστηκε για την ομαλή ένταξη των παιδιών με μαθησιακές ή άλλες δυσκολίες στην κοινωνία. Η αγάπη της για τα παιδιά την οδήγησε στη διατύπωση μιας ολοκληρωμένης θεωρίας η οποία εφαρμόζεται σε σχολεία που λειτουργούν σε όλο τον κόσμο εποπτευόμενα απο το διεθνή οργανισμό «Association Montessori International». Πλήθος βιβλίων της κυκλοφορεί στα αγγλικά και τα ιταλικά, αλλά και μετεφρασμένα σε διάφορες άλλες γλώσσες.
Πηγή:
http://www.howwemontessori.com/how-we-montessori/2011/08/our-latest-child-friendly-space.html
Ευγενία Τούση
Αρχιτέκτων Μηχανικός